Super Bowl XLVII Tahminleri

Sezonun son maçına çok az zaman kalmışken ben de sezonluk finalimi yapayım istedim. Aslında Oktay Çavuş’un yazısından sonra bana söyleyecek fazla söz kalmadı. Yine de editörün zoruyla birşeyler karalamak gerekti, yoksa seneye köşemi geri vermeyeceklermiş. :) Şaka bir yana, yazıma normal sezon değerlendirmesi ile başlamak istiyorum. Açıkçası tüm sezonu vasat bir seviyede geçirdikten sonra son düzlükte yarış atı gibi sprinte kalkarak sezonu karda kapamayı başardım. Aşağıda özeti bulabilirsiniz…

NFL 2012 Normal Sezon Tahminleri
Doğru: 44
Yanlış: 32
İade: 4
Kar: 3.800 Birim (Her tahmine 500 birim riske edildiği düşünülürse)

İşlerim ve seyehatlerim sebebiyle playoff maçlarına tahmin yapma şansım olmadı. Fakat kafamdan geçen sonuçların gerçekleşmediğini de itiraf etmem gerekiyor. Özellikle normal sezon sonuna doğru dökülen Ravens’ın finale çıkması sürpriz oldu diyebilirim. Fakat playoff maçlarında gösterdikleri performans ile finali kesinlikle hak ettiler. Çok uzatmadan Superbowl analizine geçelim.

SF 49ers hücumuna karşı BAL Ravens savunması 

49ers’ın finale koşu hücumu ile kaldığını söylersek çok yanılmış olmayız. Playoff boyunca koşu denemesi başına 6.6 yarda alan 49ers’ın tabi ki bu başarısı koşan QB’si Kaepernick sayesinde sağlandı. Ravens sezon boyu koşu savunmasında dökülse de playoff maçlarında üstün bir performans gösterdi. Koşu savunmasında dikkat çeken bu başarının, koşu hücumunda pek güçlü olmayan takımlara karşı geldiğini belirtmek gerekiyor. Özellikle Ravens bu sezon koşan QB’lere karşı pek iyi performans sergilemedi. Dolayısıyla bu eşleşmede 49ers’ı önde görüyorum.

49ers pas hücumu ise pek o kadar parlak istatistiklere sahip değil. Koşu hücumunda sağlanan başarı buradaki istatistikleri de normalize etmesi normal. Yine de karşılarında ligin en iyi pas savunması olacak. Ravens özellikle T.Brady ve P.Manning gibi inanılmaz iki pasörü alt ederek finale gelmeyi başardı. Açıkçası bu alanda Ravens üstün gözüküyor.

Sonuç: Berabere

SF 49ers savunmasına karşı BAL Ravens hücumu 

Ravens hücumu playoff maçlarında koşu denemsi başına ortalama 4.3 yarda almayı başardı. Karşılaştıkları savunmalara baktığımızda bu oldukça iyi bir rakam. Nihayet hücum koçu değişikliği etkisini gösterdi ve Ravens Rice ve Pierce gibi iki etkili koşucusunu daha sık kullanması gerektiğini öğrendi. 49ers normal sezonda koşu savunmasında oldukça başarılı gözükse de (3.7 y/a) bu başarı playoff maçlarına yansımadı (4.7 y/a). Üstelik Packers ve Falcons gibi bu sezon çok koşamayan takımlara karşı oynadıklarını hatırlatmak isterim. Açıkçası Ravens bu eşleşmede üstün taraf gibi gözüküyor.

Ravens pas hücumu da playoff ile birlikte bir çıkış içine girdi. Özellikle J.Flacco 8 TD ve 0 (sıfır) interception ile bu başarının mimarı oldu. Tabi koşu oyununda sağlanan başarı Ravens’ın pas oyununun da işini kolaylaştırdı. 49ers ise bu eşleşmede istatistik olarak yine zayıf kalıyor.  Tabi Falcons ve Packers gibi iki pas hücumuna karşı oynamanın sonucu olarak burada kötü istatistikler normal diyebiliriz. Fakat bu sefer karşılarında çok daha etkili bir koşu hücumu olacağından işleri daha zor olacak. 

Sonuç: Ravens

Bu eşleşmelerin dışında özel takımlar, tecrübe gibi konularda da Ravens’ı daha şanslı buluyorum. Sebebini anlamıdığım bir şekilde de 49ers bu kadar dengeli bir eşleşmede ciddi anlamda favori gösterilmiş durumda. Belki de maçın Güney sahillerinde sıcak havada oynanacak olması 49ers adına avantaj yazılmış olabilir. Fakat ben hava koşullarının Superdome'da etken olacağını düşünmüyorum. Bir FG farkla underdog en uygun tercih gibi… 

Toplam skor anlamında maçın düşük skorlu geçeceğini düşünüyorum. Bu iki takım 2011 Kasım ayında Baltimore’da karşılaştıklarında sadece 22 sayı çıkmıştı. Belirlenen toplam skor (47.5) koşmayı seven bu iki takım için biraz yüksek geldi. Bu toplam ancak maç uzatmaya giderse aşılır gibi geliyor.

BAL Ravens +3.5 (Ravens kazanır veya en fazla 3 sayı fark yer)
Under 47.5 (Maçta oluşacak toplam skor 48 sayı altında kalır) 

Attila Ergökmen tarafından yazıldı.
http://www.nfltr.com/tr/

Amerikan Futbolunda Türkçe Terimler

Pozisyon Terimleri :

Hücum Takimi <HT>

QB- Oyun kurucu <OK>
RB- Koşucu  <K>  (HB-Hızlı koşucu) (FB - Büyük koşucu)(WB-Açık koşucu ) <BK><HK><AK>
WR- Dış açık    (SR - Ara açık ) <DA> <AA>
TE -İç açık <IA>
T - Dış koruma <DK>
G -İç koruma <IK>
C-Orta (koruma) <O>
(OL-Hücum çizgisi) <HC>

Savunma Takımı <ST>

LB - Çizgi arkası <CA> <DCA> <ICA>
CB - Açık savunma  <AS>
DE - Uç savunma <US>
DT - İç savunma (NT - Orta savunma) <IS>
(DL - Savunma çizgisi) <SC>
FS - Serbest savunma <SS>
SS - Güçlü savunma <GS>

Özel Takımlar <OT>

H - Tutucu <T>
P – Degajcı <D>
K - Vurucu <V>

Kick Team - Başlangıç Takımı <BT>
Field Goal Team - Gol Takımı <GT>
Return Team - İlerleme Takımı <IT>
Punt Team - Degaj Takımı <DT>

Malzemeler : 

Helmet : Kask
Facemask : Yüz Koruması
Chin Strap : Çenelik
Jaw Pad : Yanaklık
Helmet pads : Kask içlikleri
Shoulder Pad : Omuzluk 
Body Pads : Vücut Korumaları
Jersey : Forma
Cleat : Krampon
Pant : Pantol (ODTÜ’lü arkadaşlardan alıntıdır.)
Cowboy Collar : Omur koruması
Neckroll : Boyun koruması / Boyunluk
Eyeshield : Göz koruması

Saha terimleri :
Yard : Yard
Goal Post : Kale
End Zone : Gol Bölgesi
Red Zone : Tehlikeli Bölge
Sideline : Kenar Çizgi
Hashmarks : Orta Noktalar
Pylon : Piyon (ODTU)
Gameclock : Oyun saati 
Backfield : Arka saha 
Line of Scrimmage : Başlangıç Çizgisi
End Line : Son Çizgi
Goal Line : Gol Çizgisi / Sayı Çizgisi
Inbounds : Saha içi
Out of Bounds : Saha Dışı
Midfield : Orta Saha
First Down - İlk Hak
Touch Down - Gol
Touch Back : Taç
Field Goal - Alan Golü
Safety - Savunma Sayısı
Interception TD, Recovery TD - Savunma golü
2pt conversion - 2 Sayılık gol
1pt conversion - Tek sayılık gol

CEZA TERIMLERİ (Terimlerin bazıları AFK kural kitabında daha doğru bicimde çevrilmiş olabilir, ama kısaca belirtmekte fayda var.) 

Encroachment : Tarafsız Alan İhlali 
Offside : Ofsayt
Eligible Receiver : Uygun Pas Tutucu
Ineligible Receiver Down field : Uygun olmayan pas tutucu ihlali
False Start : Hatalı Başlangıç
Fair Catch Interference : Guvenli tutuş İhlali
Offensive Pass Interference : Hücum pas ihlali
Defensive Pass Interference : Savunma pas ihlali
Helping the runner : Koşucuya Kural dışı yardım
Holding : (Kural Dışı) Tutma
Personal Foul : Kişisel Ceza
Chop Blok : Hatalı ikili blok
Delay of Game : Oyunun Gecikmesi
Illegal Formation : Hatalı oyuncu Düzeni 
Illegal Shift : Hatalı oyuncu hareketleri
Illegal Motion : Hatalı oyuncu hareketi
Illegal Procedure : Hatalı oyuncu başlangıcı
Intentional Grounding : Kural dışı pas atma
Unsportsmanlike conduct : Centilmenlik dışı hareket
Unnecessary roughness : Gereksiz Sertlik
Roughing the passer/punter : Oyun kurucuya/ sertlik
Tripping : Hatalı hareket / Çemle takma
Clipping : Hatalı Blok 
Spearing : Kaskın kural dışı kullanımı

Oyuncular ve Görevleri

Bir takımın maç kadrosu 45 kişiden oluşur. Ancak sahada normal futboldaki gibi 11 oyuncu bulunur. Bir takım, kendi içinde farklı görevleri olan üç takıma ayrılır.

Hücum Takımı (Offensive Team): Amacı sayı kazanmak olan bu ekip, takım topa sahipken oyuna girer.

                                                              

*Oyuncuların Görevleri    

Quarter Back (QB): Takımın oyun kurucusudur. Hücum başladığı zaman genellikle top ilk olarak bu oyuncuya gelir. Yapılacak oyunu da bu oyuncu belirler. Zeki, soğukkanlı, hızlı, çevik ve güçlü olmalıdır. Boy çok fazla önemli olmamakla birlikte uzun boylu QB'lerin sahayı daha rahat görebilecekleri için avantajlı olduğu söylenebilir.

Merkez (Center)/(C): Hücumu başlatan yani topu yerden kaldırarak QB'ye veren oyuncudur. Görevi arkasındaki sayı yapacak oyuncuları korumaktır. Genellikle takımın en güçlü ve iri oyuncusudur. Ayrıca ellerinin çok hızlı ve reflekslerinin güçlü olması gerekir. Bu oyuncu için yüz kilonun üzerindeki kişiler tercih edilir. Koruyucular (Guard)/(G): Centerın iki yanında duran oyunculardır. Bunların da görevi arkalarındaki oyuncuları korumaktır. En ağır ve iri oyunculara bu görev verilir.

İç Oyuncular(Tackle)/(T): Guardların yanında duran oyunculardır. Karşı takımın oyuncuları genellikle onların yanından geçerek quarterback ve diğer hücum oyuncularına ulaşacakları için iri olmakla beraber hızlı olmaları da gerekir. Center ortada olmak üzere iki guard ve iki tackle takımın "offensive line"ını oluşturur.

Tight End(TE): Sağ veya sol bitiş çizgilerinin ucunda yer alırlar. Çizgi oyuncusu gibi, arkasındaki oyuncuları koruduğu gibi bazen pas almak için ileri çıkabilir veya topu takım arkadaşından alarak topla koşabilir. Uzun boylu, güçlü, hızlı oyuncular burada oynatılır.

Runing/Half Back(RB)/(HB): Hücum takımının quarterbackle birlikte en önemli oyuncusudur. Özellikle Türkiye'de bu oyuncu çok önemlidir. Topla koşarak rakip savunmayı yarıp ilerlemek ve sayı yapmak ilk görevidir. Bununla birlikte bir tackle gibi QB'yi koruyabilmeli ve gerektiğinde ileriye çıkıp pas alabilmelidir. Bir sporcuda düşünebileceğiniz bütün iyi özellikleri taşımalıdır.

Wide Receiver(WR): Receiverların ilk görevi hızla savunmanın arkasına sarkarak veya arada bir boşluk bularak atılan pasları almaktır. Genellikle bu oyucuları Corner Back denilen savunma oyuncuları adam adama savunur. Pas alabilmeleri için cornerları geride bırakabilecek kadar hızlı ve çevik olmaları gereklidir. Uzun boylu oyuncular tercih edilir.

Savunma Takımı (Defensive Team):Amacı rakibe sayı yaptırmamak olan bu ekip, top rakipteyken oyuna girer. Topu taşıyan rakip oyuncuyu yere düşürmek, saha dışına çıkarmak veya topu kaybetmesini sağlamak amacıyla hareket ederler.

*Oyuncuların Görevleri

Defensive Guard'lar (Noise Tackle, Defensive End, Defensive Tacle): Bu oyuncuların öncelikli görevi, hücum başladığı andan itibaren (topun center tarafından yerden kaldırılması) bir an önce QB'ye ulaşarak onu yere düşürmek (top QB'deyken) yada topa sahip olan oyuncuyu düşürmektir.Bunun için offensive line'ın arasından geçmeli veya etrafından dolaşmalıdırlar. Karşılarında çok iri oyuncular olacağı için onlarla baş edebilecek kadar güçlü ve hızlı olmalıdırlar.

LineBackerlar(LB): Karşı takımın runing backlerini ve QB'sini savunan oyunculardır. Bütün savunma oyuncuları gibi elinde top olan oyuncuyu, öncelikle runing backleri, durdurma görevini taşırlar. Runing backler kadar nitelikli olmaları gerekmektedir.

Corner Back'ler(CB): Receiverların pas almasını engellemek ilk görevleridir. Top line'ı (oyun başlamadan önce topun bulunduğu noktanın hizası) geçtikten sonra bir LB gibi hareket ederler. Hızlı, çevik ve güçlü olmalıdırlar.

Safety(SF): Futboldaki libero benzeri bir görev yapar. Pas oyunlarında serbest bir CB gibi oynarken koşu oyunlarında LB görevindedir. Ancak savunma rakibi kaçırdığı zaman devreye girer. Savunmanın en arkasında durduğu için hücumu daha iyi görür ve arkadaşlarını yönlendirir. Sigorta durumunda olduğu için tecrübeli ve iyi bir savunma oyuncusu bu işi yapar.

Özel Takım (Special Team): Kick off, kick, kick return, punt, punt return, field goal ve point after touchdown gibi durumlarda sahaya çıkarlar. Diğer iki takımın karışımıdır. Bu takımda yer alan iki farklı görevde oyuncu vardır.

Oyuncuların Görevleri

Punter: Punt sırasında topu kullanacak olan oyuncudur. Güçlü ve esnek bacakları olmalıdır.

Kicker: Kickler ve field goal denemelerinde atışı yapacak oyuncudur. Topu ayağıyla istediği yere ve uzaklığa atabilmelidir. Güçlü bacakları olmalıdır.

egitim.com'dan alıntıdır

Pozisyonlar ve Mücadele

Bu bölümde hem oyun akışı olarak, hem taktiksel olarak, hem de kurallar olarak ayrıntıya girebiliriz. Sporların olmazsa olmazı istatistik kalemlerini de ihmal etmeyeceğiz.

Önce bazı bilgiler: Amerikan futbolunda hücum ve savunma takımları farklıdır. Yani bir takım sahadayken hücumdayken sahada olan 11 (bu arada takımlar sahaya 11 kişi ile yayılırlar) ile defanstayken olan 11 farklıdır. Ayrıca punt, kickoff, FG gibi özel durumlarda sahada duran özel takımlar vardır. Özel takımlarda genelde hücum ve defans oyuncuları, çoğu da yedekler olmak üzere bulunur. Ayrıca özel takımlara özel oyuncular da vardır. Bu pozisyonları da yeri gelince açıklayacağız. Ama takım kadrolarında toplam 53 oyuncu olduğunu, bunların 47 tanesinin maç kadrosuna girebildiğini açıklarsak, hayli kalabalık bir kadronun yönetildiğini söyleyebiliriz. Zatenbaş koça bağlı ofansif koordinatör ile savunma koordinatörü, ve bu koordinatörlere bağlı hücum ve defans hattı koçları, linebacker koçu, defensive back'lerin koçu, QB'ler koçu gibi çok sayıda koç bu oyunculardan sorumludur. 

Amerikan futbolunda birçok hücum ve savunma formasyonu vardır ve oyunun bol bol duran karakteri ve sınırsız oyuncu değiştirme hakkı sayesinde her down'da değişik formasyonlar uygulanabilir. Şimdi en temel formasyonlar olan hücumdaki I formasyonuile 4-3 defans formasyonlarının karşılıklı diyagramını gösterelim:

Mavi hücum, kırmızılar ise defans 

Hücum takımının formasyonunda önemli kısıtlar vardır. İlk kısıt, oyunun başladığı hizada (line of scrimmage) 7 oyuncu bulundurma gerekliliğidir. Bunlardan 2 tackle (OT), 2 guard (OG) ve 1 center'dan (C) oluşan 5 kişiye hücum hattı (offensive line) denir. Bu oyuncular 5 kişi yanyana durmak zorunda oldukları gibi, ikinci kısıt olarak bu oyuncuların pas almaları yasaktır. Ayrıca hücum takımından bir kişi hariç snap yapılmadan yerlerinden kıpırdayamaz. Bütün bunlara karşılık defans takımı başlangıç hizasının ötesine geçmemek kaydıyla istediği yerde durabilir ve snap yapılmadan istediği gibi hareket edebilir.

Burada gerçek oyuncularla formasyonlar.

Oyunu snap ile C başlatır ve topu bacaklarının arasında quarterback'e (QB) verir. QB, bir Amerikan futbolu takımındaki en şöhretli oyuncusudur. Eğer o down'daki oyun koşu oyunuysa topu hemen running back'e (RB) verir ve orada işi biter. QB'nin esas gözüktüğü yer pas oyunlarıdır. Bu oyunlarda QB topu aldıktan sonra geriye doğru adımlayarak pas verecek arkadaşlarını arar. Bu sırada hücum hattı oyuncuları kendisini korumakla görevlidirler.

Defans hattı oyuncuları defensive tackle (DT) ile defensive end (DE)'lerden oluşur. Bunların pas oyunundaki görevi, QB'ye saldırmaktır. Eğer QB'ye ulaşırlarsa ve pas veremeden tackle ederlerse buna sack denir. Bu hem nisbeten narin bir oyuncu olan QB'yi yıpratır, hem de hücum takımının yarda kaybetmesine sebep olur. Bazen defans hattından olmayan oyuncular da geriden blitz yaparak QB'ye saldırırlar. 

Sack videosu

Amerikan futbolunda top başlangıç hattının gerisindeyken geriye doğru pas verilebilir ve 1 kere de ileri doğru pas verilebilir. Birden fazla pas genelde bir çeşit hile olarak kullanılır. Norm olan QB'nin topu bir kerede ileri atmasıdır. Hücum ve savunma hatları itişirken hücum takımının wide receiver'ları (WR) ile bazı tightend'leri (TE) pas almak üzere saha içinde hareket ederler. Defans takımının cornerback'leri (CB) ilelinebackerları (LB) bunları takip ederler. Tabii her görev mutlak değildir; bazen LB'ler blitz yapmak üzere QB'e saldırabilirler. Bazen TE'ler de pas almak yerine QB'i korumak üzere hücum hattına yardım ederler. 

En nihayetinde QB topu pas olarak ileri fırlatır. Eğer topu tutulamadan yere düşerse veya saha dışına çıkarsa hiç ilerlenememiş ve down da sona ermiş olur. Eğer pas atılan hücum oyuncusu topu yakalarsa top o noktaya ilerlemiş olur. Bazen topu tutan oyuncu tutarken yere düşer ve down orada sonlanır. Eğer ayakta kalırsa koşarak daha da ileri gidebilir. Elbette oyuncu topu endzone'dayken yakalarsa TD olur.

Eğer pas olarak atılan top defans tarafından yakalanırsa interception (INT) olur. INT'i yakalayan oyuncu eğer ayakta kalıp bir de koşararak TD yaparsa buna "interception return TD" denir. 

Çeşitli INT örnekleri

Topu yakalayan tutucuyu yakalama görevi genelde safety (S) denilen ve bir nevi libero gibi geride bekleyen defans oyuncularına düşer. Bunlar gereğinde pas atılacak oyuncuyu kovalama işine de girebilirler. Bir WR veya TE topu yakaladıktan sonra koşarken, diğer hücum oyuncuları da bloklama yaparak defansçıların topu elinde tutan oyuncuya ulaşmasını engellerler.

Bir QB'nin pas istatistikleri vardır. Bunlardan ilk başarılı pas yüzdesidir. İkincisi de pas başına yardadır. Attığı INT'ler ve TD pasları da önemlidir; ve bütün bunlar çeşitli formüllerle hesaplanarak QB rating denen tek bir rakama indirgenebilir.

WR'ler yakaladıkları pas sayısı ve kazandırdıkları yarda ile değerlendirilirler. Defansın önündeki oyuncular sack sayısı ile övünürken, arkadakiler kestikleri paslar, INT sayısı ve tackle sayısıyla övünürler. Hücum hattı oyuncuları ise ne kadar sack verirlerse o kadar eleştiri alırlar.

Eğer koşu oyunu seçildiyse bu sefer başroldeki oyuncu running back (RB)'dir. Bu oyuncu pas oyunlarında bazen açılıp pas da alabilir, bazen de hücum hattına QB'yi korumak için yardım eder. Koşu oyununda ise geriden hız alarak koşar ve topu aldıktan sonra o down için belirlenen rotaya doğru koşmaya başlar.

Pas oyununda defans hattı hücum hattına saldırır, koşu oyununda ise bu sefer hücum hattı defans hattına saldırarak boşluklar açmaya çalışır. TE'ler de bu boşluk açma işine yardım ederler. Fullback (FB) de geriden hızlanarak defansta oyuklar açmaya çalışır. LB'ler koşu oyununda boşlukları kapatmaya çalışırlar. Ayrıca bir kere o down'ın koşu oyunu olduğu anlaşılınca aslında tüm defans topu tutanın üstüne doğru yığılır. 

RB ilerlemeye çalışırken

RB'ler deneme başına yarda ile övünürken, bundan hücum hattı da payını alır. Eğer top hücum oyuncusundayken defans oyuncusu topunu yere düşürürse buna fumble denir. Top boştayken defans topu bir de kaparsa "fumble recovery" olur. Aynı INT gibi defans fumble ile kaptığı topla da TD'a koşabilir. 

Takımlar pas oyunuyla genelde daha çok yarda kazanırlarsa da, koşu oyunu da hücumu dengelemek için gereklidir. Önemli olan ne yapılmak istediğinin defans tarafından anlaşılamamasıdır. Örneğin play-action denen teknikle QB topu RB'e verir gibi yapar. RB sanki topu almış gibi ilerlerken aslında top QB'nin elindedir ve pas atar. Bu sırada defansın dengesi bir hayli bozulabilir. 

İkinci önemli konu da kaç oyuncunun QB'e saldıracağı veya koruyacağı, kaçının pas için koşacağı gibi adam tahsislerinin dengesidir. Bazen oyunun bir yönüne daha çok adam tahsis edilerek, veya down'ın gelişimine göre görev değiştirerek avantaj sağlanabilir. Örneğin defansın en gerisinde yer alan S pozisyonundaki bir adam bile blitz yapabilir. Veyahut FB pozisyonundaki oyuncu açılarak pas alabilir. Varyasyonlar sınırsızdır, o yüzden bu oyunu seyretmesi zevklidir.

Şimdi de özel takım oyunlarını inceleyelim. Kicker pozisyonundaki oyuncu yerdeki topa ayakla vurmakla sorumludur. Devre başlangıçlarında ve TD ile FG sonrasında oyunkickoff ile başlar. Burada topa kicker vurur. Ayrıca FG ile 1 puanlık conversion'larda da topu kicker kullanır.

Kickoff için top vurulduktan sonra ileri atılan top kickoff returner tarafından yakalanır. Bu sırada kickoff yapan takımın oyuncuları üstüne doğru koşmaktadır. Eğer ilerleyemeceğine kanaat getirirse dizini yere dayayarak fair catch yapar ve takımı oyuna kendi 20. yardasından başlar. Veya topu kaptıktan sonra topla koşarak ilerler ve tackle edildiği yerde takımı 1st down'ına başlar. Bazen returner herkesi geçerek TD'a kadar gidebilir. 

Punter pozisyonundaki oyuncu da punt yapar. Bu oyuncu kicker'dan farklıdır. Punter'ın iyisi topa hem ileri doğru hem de havada uzun süre duracak şekilde vurabilir, böylece takım arkadaşlara topun düştüğü yere daha yakın pozisyon alabilirler. Rakip takımda topu punt returner tutar. Aynı kickoff'da olduğu gibi fair catch, ilerleme ve TD ihtimalleri vardır. 

Organizasyonlar

Amerikan futbolunun zirvesi şüphesiz NFL'dir. Tarafsız sahada yapılan ve çok şenlikli geçen SuperBowl maçında NFC ve AFC şampiyonları oynar, kazanan NFL şampiyonu olur. 

Bunun dışında ABD'nde kolej futbolu da en az NFL kadar zevklidir. Kolej futbolunda oyuncular daha atletik olduğunda oyunlar daha zevkli gelişir. Tipik olarak Cumartesi günleri kolej futboluna, Pazar günleri de NFL'e ayrılmıştır. Ayrıca liselerde de futbol hayli popüler bir spordur.

Ülkemizde de son yıllarda üniversite takımları TAFL ligi olarak maçlar oynanmaktadır.

http://sporlocasi.blogspot.com

Kurallar

Amerikan futbolu belki de en çok kuralı olan takım sporudur. İtiraf etmem gerekir ki ben de hala bilmediğim kuralları öğreniyorum maç izlerken. Bunun bir sebebi oldukça sert ve temaslı bir spor olması yanında, futbolların garip evrimidir. Sahada da kuralları uygulamakla görevli bir sürü hakem bulunur. Elbette burada tüm kuralları anlatmamıza olanak yok, ama en azından bariz olanlarını verelim.

Hakemler istişare ederken

İlk olarak skor yapma kurallarını verelim. TD 6 sayıdır. TD sonrası conversion denen garip bir uygulama vardır. Buna göre TD yapan takım isterse topla çok yakından bir de FG yapar. Eğer bu iki direğin arasında geçerse 1 sayı daha kazanır. Genelde bu tercih edilir ve nadiren kaçar. O yüzden TD'ler pratik olarak 7 sayı kazandırır diye kabul edilebilir.

Eğer hücum takımı isterse 2 sayılık conversion kullanabilir. Bu sefer TD sonrası 3 yarddan 1 down hakkı kullanılır. Bu down TD ile sonuçlanırsa 2 sayı kazanılır. Örneğin hücum eden takım 8 sayı gerideyse ve maçın sonlarıysa beraberliği yakalamak için iki sayılık conversion denemesi lazıımdır.

Conversion kuralının tarihsel sebebi şudur: Amerikan futbolunun türediği rugby'nin ilk zamanlarında topu ayakla vurarak iki direk arasından geçirmek esas amaç kabul ediliyormuş. Ama bu vuruş hakkını kazanabilmek için topu endzone'a getirmek gerekiyormuş. Endzone'a getirmek sayı bile kazandırmıyormuş. Ama sonra esas zor olanın topu endzone'a getirmek olduğu anlaşılınca işin rengi değişmiş ve endzone'a gelmek oyunun esas amacı olmuş. 

Devam edelim: FG 3 sayı kazandırır. Bir de eğer hücum oyuncusu kendi endzone'unda tackle edilirse defans takımı 2 sayı kazanır. Buna safety denir. Ender görülür, çünkü olması için birçok şart vardır: Hücum takımı kendi endzone'una çok yakın olmalı, başlangıç noktasında topu alan QB kendi endzone'una kadar geriye gelmeli ve topu elinden çıkaramadan tackle edilmelidir. 

Maç 15 dakikalık 4 çeyrek sürer. 1. ve 3. çeyrek sonunda hücum yönü değişir ama bulunulan yarda aynı kalır. Eğer maç berabere biterse 15 dakikalık bir uzatma çeyreği oynanır. Normal sezon maçlarında eğer uzatma çeyreği de berabere biterse maç da berabere (tie) biter. Playoff maçlarında ise maç bir takımın galibiyetiyle bitene kadar uzatılır.

Uzatma çeyreğinde normal sezonda ilk sayıyı yapan maçı kazanır. Bu kural uzatma çeyreği için para atışını çok kritik hale getirir, çünkü genelde para atışını kazanan hücumu seçer ve kazanmak için topu FG yapılabilecek mesafeye kadar getirebilmesi yeterlidir. Bu biraz haksızlık gibi olduğundan 2010'da yapılan kural değişikliğiyle sadece playoff'da ilk sayıyı yiyen takıma sadece bir seferlik hücum hakkı verilmiştir.

Amerikan futbolunda verilen cezalara penaltı denir. Hakemler oyun sırasında penaltılık durum gördüklerinde sahaya sarı mendil atarlar. Sonrasında oyun durur ve penaltıya sebep olan takıma 5 ile 15 yard arası değişen geriye gitme cezası verilir. Bazen down hakkı üzerinden ceza verilirken, pas tutacak adama yapılan nizami olmayan şarjlardapas tutulmuş kabul edilebilir.

                                                                 Horse collar tackle örneği

Bazı yasaklardan kısaca bahsedelim. İlk olarak kafaya müdahale kesinlikle yasaktır.Horse collar tackle denen, rakibi ensesindeki yakadan tutup çekerek düşürme yasaktır. Snap yapılmadan önce hareket etme, oyunu başlatmada yavaş davranma, oyun durduktan sonra gereksiz sertlik, top taşımayan adamı kavramak veya çekmek gibi çeşitli yasaklar da vardır. Bazı spesifik yasaklara pozisyonları anlatırken ayrıca değineceğiz.

http://sporlocasi.blogspot.com

Amerikan Futbolu Nedir? Nasıl Oynanır?

Amerikan Futbolu, dayanıklılık, kuvvet, çabukluk, hız, strateji, hırs gibi özellikleri olan, hem bireyselliğin hem de takım ruhunun bir arada yaşandığı, karmaşık görünen ancak izleyiciye keyif veren bir spordur.

1890'lı yıllarda Amerika Birleşik Devletleri'nde ortaya çıkan Amerikan Futbolu, zaman içerisinde tüm dünyada ilgi ve beğeni ile izlenen bir spor dalı haline gelmiştir. Dünya çapında artan izleyici potansiyeli, 2001 yılında A.B.D. Ulusal Futbol Ligi final maçının 1 milyar kişi tarafından izlenmesi ile doruğa çıkmıştır.

Ülkemizde 1980 yılların sonunda bu spora başlayan ilgi, 1990 yılların başında Boğaziçi Üniversitesi'nin ilk Amerikan Futbolu takımı kurmasıyla artarak devam etmiştir. 1993 yılından itibaren Türkiye'de bu spora olan sevginin bir sonucu olarak, üniversiteler çapında yaygınlaşmaya başlamış, ülkemizin önde gelen üniversiteleri olan Hacettepe, İstanbul Teknik ve Marmara'da birbiri ardına takımlar kurulmaya başlamış ve 2002 yılı itibariyle takım sayısı 13'e çıkmıştır.

1993 yılından itibaren artan takım sayısı ile birlikte, bu takımlar arası koordinasyonun sağlanması amacı ile bir teşkilatlanma gereği ortaya çıkmıştır. 1997 yılında Amerikan Futbolu Kurulu mevcut takımların temsilcilerinin katılımı ile kurulmuş ve gelecekte kurulması planlanan Türkiye Amerikan Futbolu Federasyonu için ön hazırlıklara başlamıştır.

1994 yılından itibaren aralıksız olarak ülke çapında lig ve özel turnuvalar gibi organizasyonlar halinde faaliyet gösteren Amerikan Futbolu, çeşitli üniversitelerden bir çok gencin bir araya gelerek sportif bir rekabet içinde, bir yandan özel dostluklar kurmasına ve bir yandan da unutulmayacak anılar yaşamasına aracı olmaktadır.

2001 yılından sonra takımlar gelişerek ekipman almaya başladı ve böylece Korumalı Futbol daha profesyonel bir yapı içine girdi.

2005 yılı itibariyle Korumalı Futbol, Türkiye Beyzbol Federasyonu altına girerek resmi bir kimlik kazanmıştır. Bunun neticesi olarak 2005-2006 sezonu spor kulübü olan takımların mücadele edeceği bir lig niteliği kazanmıştır.

2007 yılında 18 takımın katıldığı bir Türkiye Ligi düzenlenmiştir.

Maçların Genel Yapısı

Amerikan sporlarının en ayırıcı özelliği bol bol maç olmasıdır. NBA'de 82 maç, MLB'de 162 maç. Üstelik bunların üstüne playoff yükü de gelir. Amerikan futbolu, yani NFL'de ise bunun tam tersidir. Bir takım normal sezonda sadece ama sadece 16 maç yapar. 17 hafta sürer normal sezon, her takımın sezon içinde bir hafta nefes alma hakkı vardır. Üstüne yapılan playoff'da ise her tur tek maç üzerinden oynanır, sezonu üstte bitiren takım, o tek maçta evsahibidir. 32 takımdan 12'si playoff'a kalır ve normal sezonu ilk 4 sırada bitiren takımlar ilk turu pas geçerler. Yani ekstra bir hafta dinlenmeyle ödüllendirilirler.

Bunları vurgulamamın sebebi, Amerikan futbolunda bir maç adeta bir savaştır. Her maç önemlidir. Her oyun önemlidir. Mücadele çok yoğundur. Aynı bizim futbol gibi haftasonu bir maç yapılır, sonra bütün hafta vıdı vıdı dedikodusu olur. Her hareket ince ince mercek altına yatırılır. Sabır yoktur. O yüzden bu yazı da genelde tek bir maç üzerinden gidecek. (Tüm bu laflardan ABD'nin diğer popüler sporu olan beyzbol ile ayrı kamplarda olduğu anlaşılabilir) 


Amerikan futbolunda skor, en temel olarak topu alıp karşı takımın endzone'una (yani aut çizgisinin ötesine, o alanın hepsi kaledir) ulaştırmakla yapılır. Buna da touchdown(yani gol) denir, genelde kısaca TD diye yazılır. Ulaştırmak derken, hücum oyuncusu o alan içinde topa sahip olmalıdır, ya top elindeyken koşarak, ya da kendisine atılan pası tutarak.

Endzone'da, elinde topu tutan hücum oyuncusu

Amerikan futbolunda hücum eden takımın 4 tane down hakkı vardır. Down, topun oyunda olduğu süredir. Defans oyuncusu elinde top olan hücum oyuncusunu yere indirdiğinde, yani tackle yaptığında, oyun sahası dışına ittiğinde veya atılan pas tamamlanamadığında, veya TD yapıldığında biter.

Hücum eden takım 4 down hakkında 10 yarda kadar ilerlemelidir. Eğer herhangi bir down'da 10 yardayı geçmişse tekrar 1. down hakkını kazanır. Böyle böyle topu kaptırmadığı sürece rakibin endzone'una doğru ilerleyebilir.

Yarda olayı önemli olduğu için Amerikan futbolu sahaları cetvel gibi çizgilerle doludur.

Bir Down'ın Anatomisi

Bir down başlangıcında 3 tane değişken vardır: Birincisi bulunulan konumdur. Örneğin Chicago'nun 45. yardı dendiğinde topun Chicago takımının endzone'una 45 yard uzaklıkta olduğu anlaşılır. İkincisi o anki down sayısıdır, üçüncüsü de yeni bir "1st down" kazanmak için kaç yarda kaldığıdır. İlk hakta "1st and 10" ile başlanır. Eğer down sonucunda 4 yarda ilerlenebildiyse oyun 41. yardadan "2nd and 6" diye devam eder. Burada yine örneğin 3 yarda ilerlenebildiyse "3rd and 3" olur. Veyahut, diyelim ki 2. down'da 25 yard ilerlendi, top artık 41 - 25 = 16. yardadadır ve tekrar "1st and 10"olmuştur. 

Bir down snap ile başlar. Snap'de center (C) pozisyonundaki oyuncu yerde duran top bacaklarının arasından geriye doğru atarak oyunu başlatır. Topu genelde ilk alanquarterback (QB)'dir.

İki tane hücum opsiyonu vardır. Birincisi koşu oyunu, yani rushing'dir. Bu oyunda QB topu aldığı gibi running back (RB) pozisyonundaki oyuncuya elden verir. RB topu eline alıp ileri doğru koşmaya başlar. Bu sırada diğer hücum oyuncuları ona yol açmaya çalışırlar. Defans oyuncuları da bu sırada RB'yi yakalayıp tackle etmeye çalışırlar.

Bu videoda koşu oyunu örnekleri vardır.

İkinci opsiyon pas oyunudur. Topu alan QB geriye doğru çekilip pas atacak adam aramaya başlar. Bu sırada defans oyuncuları QB'yi yakalamaya, hücum takımının bir grup oyuncusu da QB'yi korumaya çalışır. Bu sırada bir grup hücum oyuncusu da pas almak üzere hareket ederler. QB bu oyunculardan birine doğru pasını gönderir. Eğer oyuncu pası yere düşürmeden alabilirse o kadar yarda ilerlemiş olur, dahası pası alırken yere düşmemişse koşarak daha da fazla ilerleyebilir.

Bu videoda pas oyunu örnekleri vardır.

Hücum eden takımın 4 down hakkı vardır demiştik. Genelde 4. down'a gelindiyse ve henüz 10 yarda geçilemediyse artık koşu veya pas oyunu denenmez. Çünkü 4. down'da 10 yarda geçilemezse top bulunduğu noktada rakip takıma geçer. O yüzden top, eğer rakip endzone'dan uzaktaysa punt (yani degaj) ile ileri doğru ayakla vurulur. Amerikan futbolunda saha pozisyonu önemlidir, eğer top rakip takıma kendi endzone'una yakın noktada verilirse bu önemli bir dezavantaj yaratır. Punt ise topu daha uzakta vermeye yarar.

Burada bir punt örneği var.

Eğer top rakibin endzone'une yakınsa, ve 4. down'a gelindiyse bu sefer ayakla field goal (FG) yaparak skor yapılabilir. Bu oyunda kicker denen ve topa iyi şut vurabilen özel oyuncu topa ayakla vurarak endzone'da bulunan direklerin arasından geçirerek skor yapar. TD 6 sayı kazandırırken, FG 3 sayı kazandırır. Yani daha az sayıya razı olarak top karşı tarafa teslim edilebilir.

Başarılı bir FG

Bazen 4. down normal pas veya koşu oyunu olarak da kullanılabilir. Eğer maçın sonlarındaysa ve hücum takımına rakibine yetişmek için FG ile kazanacağı 3 sayı yetmiyorsa, veya punt yaparak topu vermenin anlamı kalmadıysa 4. down'da normal oyun yapılır. Bazen maçın ortasında bile olunsa 4. down'da 1 yardadan az mesafe kaldıysa riske girilerek kısa koşu oyunu kullanılabilir.

Bir de hileli oyunlar vardır. FG veya punt yapılacakmış gibi sahaya dizilip topa vuracak oyuncu topa vurmak yerine pas verebilir. Bu oyunlar doğal olarak nadir kullanılır ve genellikle başarısız olur. 

Başarılı bir fake Punt.

http://sporlocasi.blogspot.com